Yerel ve Geniş Alan Ağları
Yerel Alan ağları, işyeri, konut, ofis, okul, kampüs gibi sınırlı ve birbirine yakın alanlarda cihazalrarı birbirine bağlayan, yerel etki alanına sahip ve yerel olarak yönetilen bilgisayar vb. aygıtları içeren bilgisayar ağlarıdır. Yerel alan ağları aynı zamanda dosya ve uygulama gibi kaynaklar ve hizmetlerin paylaşmasınıda sağlar.
Yerel alan ağlarının fiziksel yapılarını göstermek amacıyla ağ diyagramları kullanılır ve network ağının mantıksal yapısını gösterir. Yerel Alan Ağları için iki iletişim teknolojisi kullanılır, bunlardan biri Ethernet diğeri ise Wireless’dır. Geleneksel bir ethernet ağı, aygıtların ethernet kabloları yardımıyla bağlandığı hub ve switch(yönlendirici)‘lerden oluşmaktadır. Geleneksel bir kablosuz ağ ise sinyalizasyon yönetimiyle kablosuz erişim noktaları üzerinden cihazların birbirleri ile bağlantı kurmalarını ve veri aktarımını sağlar. Her iki teknoloji de cihazların doğrudan birbirleriyle bağlantı kurmalarına izin verir. Yerel alan ağlarının işlevleri ise bununla sınırlı durumdadır.
Geniş Alan ağları, yerel alan ağlarına göre şehirler, ülkeler gibi daha geniş bir coğrafi alanı kapsayan ve birden çok yerel alan ağını içeren özel iletişim ağlarıdır. Mevcut en büyük geniş alan ağı İnternet’tir ve Internet bir bütün olarak düşünüldüğünde, yerel alan ağları ile metropol alan ağlarının birbirine bağlanmasını sağlar. Bir kurumdaki geniş alan ağı kurumun merkez, şube, bulut servisleri gibi bölgelerine bağlantılar içermektedir.
Geniş alan ağına bağlı cihazlar telekomünikasyon sistemlerini kullanarak kiralık devreler, uydular veya internet bağlantıları yardımıyla birbirlerine bağlanabilirler. Bu bağlantılar kurulurken Internet Servis Sağlayıcılardan da hizmet alınabilir.
Geniş alan ağı kapsamındaki birden fazla yerel alan ağı bağlantıları için birbirinden bağımsız ağlar arasında iletişimi sağlayan yönlendirici (router) cihazları kullanılır. Yönlendirici ler (router) yardımıyla geniş alan ağına ait tüm ağların birbirleriyle bağlantı kurma olanağı sağlanır. Geniş alan ağları kullanıcıların uygulamalara, hizmetlere, kaynaklara erişim için de imkan tanır. Tek ve merkezi bir bölge üzerinden kullanıcılar istenilen kaynak, hizmet veya uygulamalara geniş alan ağı üzerinden erişebilir.
Yerel Alan Ağı (Local Area Network – LAN) ve Geniş Alan Ağı (Wide Area Network – WAN), birbirinden farklı amaçlar için kullanılan iki temel ağ türüdür. İkisi de ağ bağlantıları sağlasa da kapsama alanları, performansları ve mimarileri açısından belirgin farklara sahiptir. Her iki ağ tipi de modern bilişim altyapılarının temelini oluşturur.
Yerel Alan Ağı (LAN)
Yerel Alan Ağı (LAN), genellikle belirli bir coğrafi alanla sınırlı, küçük bir bölgedeki cihazları birbirine bağlayan ağdır. Bu ağ, evlerde, ofislerde, okullarda veya veri merkezlerinde kullanılabilir.
LAN’ın Temel Özellikleri
- Sınırlı Coğrafi Kapsama: LAN, tek bir bina veya birkaç yüz metre karelik bir alan gibi küçük bir bölgede hizmet verir.
- Yüksek Hız: LAN bağlantıları genellikle gigabit hızlarına ulaşabilir (örneğin, 1 Gbps, 10 Gbps). Kısa mesafelerde bu yüksek hız, veri aktarımında düşük gecikme sağlar.
- Kablolu ve Kablosuz Bağlantılar: LAN, Ethernet gibi kablolu teknolojilerle ya da Wi-Fi gibi kablosuz teknolojilerle kurulabilir.
- Cihazların Yoğun Kullanımı: LAN’da, bilgisayarlar, yazıcılar, depolama aygıtları, sunucular gibi çok sayıda cihaz ağa bağlanabilir ve veri paylaşımı yapabilir.
- Merkezi Yönetim: LAN’lar genellikle bir ağ yönlendiricisi veya anahtarı tarafından yönetilir. Bu, ağ yönetimini kolaylaştırır ve cihazlar arasındaki veri trafiğini düzenler.
- Düşük Gecikme: LAN ağları, sınırlı coğrafi alanlarda faaliyet gösterdiği için veri aktarımında düşük gecikme süreleri sunar.
LAN Teknolojileri
- Ethernet: LAN’larda en yaygın kullanılan kablolu teknoloji Ethernet’tir. Ethernet, yüksek hız, düşük maliyet ve kolay kurulum sunar.
- Wi-Fi (Wireless LAN): Kablosuz LAN, özellikle mobil cihazların yaygınlaşmasıyla çok popüler hale gelmiştir. Wi-Fi, fiziksel kablolamaya gerek duymadan cihazların ağa bağlanmasını sağlar.
LAN Kullanım Alanları
- Ev Ağları: Evdeki bilgisayarlar, akıllı cihazlar ve yazıcılar gibi cihazlar arasında bağlantı sağlar.
- Kurumsal Ağlar: Ofislerdeki bilgisayarların, sunucuların ve diğer ağ aygıtlarının birbirleriyle hızlı ve güvenli bir şekilde veri paylaşımını sağlar.
- Okullar ve Üniversiteler: Öğrencilerin ve öğretim üyelerinin cihazları arasında bağlantı kurulmasına olanak tanır.
Geniş Alan Ağı (WAN)
Geniş Alan Ağı (WAN), daha geniş coğrafi alanları kapsayan, birden fazla yerel ağın birbirine bağlandığı bir ağ türüdür. WAN, farklı şehirlerde, ülkelerde hatta kıtalarda bulunan ağların bir araya getirilmesini sağlar.
WAN’ın Temel Özellikleri
- Geniş Coğrafi Kapsama: WAN, bir şehri, ülkeyi veya dünya çapındaki farklı bölgeleri kapsayabilir. Örneğin, bir şirketin farklı şehirlerdeki ofisleri WAN ile birbirine bağlanabilir.
- Daha Düşük Hız: WAN bağlantıları genellikle LAN kadar hızlı değildir. Ancak fiber optik hatlar, uydu bağlantıları ve diğer teknolojilerle hız artırılabilir. WAN’da genellikle hızlar LAN’a göre daha düşük olsa da, günümüzde gelişmiş teknolojilerle gigabit hızlarına ulaşmak mümkündür.
- Karmaşık Yapı: WAN, daha karmaşık bir altyapıya sahiptir. Özel yönlendiriciler, uydu sistemleri, kablo ve optik fiber hatları gibi teknolojiler kullanılır.
- Farklı Ağ Teknolojileri: WAN bağlantıları, genellikle internet servis sağlayıcıları (ISP’ler) üzerinden sağlanır. Fiber optik, DSL, uydu ve kiralık hatlar gibi çeşitli bağlantı türleri mevcuttur.
- Merkezi Yönetim Zorlukları: WAN, geniş alanlara yayıldığı için merkezi yönetimi daha zor olabilir. Güvenlik, trafik yönetimi ve ağ bakımı gibi görevler daha karmaşık hale gelir.
- Gecikme Süresi: WAN’da, veri iletimi genellikle daha uzun mesafeler kat ettiğinden dolayı gecikme süreleri LAN’a göre daha yüksek olabilir. Bu, özellikle kıtalararası bağlantılarda daha belirgin hale gelir.
WAN Teknolojileri
- MPLS (Multi-Protocol Label Switching): Geniş alanlarda yüksek hız ve güvenilirlik sunan, veri iletiminde yönlendirme yerine etiketleme yöntemini kullanan bir teknolojidir.
- VPN (Virtual Private Network): İnternet üzerinden güvenli bir şekilde geniş alan bağlantıları kurulmasını sağlayan bir teknolojidir. Şirketler, farklı ofisleri arasında güvenli bir şekilde veri aktarımı sağlamak için VPN kullanabilir.
- SD-WAN (Software-Defined WAN): Yazılım tanımlı geniş alan ağı teknolojisi, ağ yönetimini yazılım tabanlı olarak gerçekleştirir ve daha esnek, ölçeklenebilir bir WAN çözümü sunar.
WAN Kullanım Alanları
- Şirketler Arası Bağlantılar: Farklı şehirlerde veya ülkelerde ofisleri bulunan büyük şirketler WAN kullanarak tüm birimlerini birbirine bağlar.
- Kamu Ağları: Devlet kurumları, okullar, hastaneler gibi kamu hizmeti sağlayıcıları geniş alan ağları ile veri paylaşımı yapar.
- Telekomünikasyon Ağları: Telekom operatörleri, kullanıcılarına internet ve telefon hizmeti sağlamak için geniş alan ağlarını kullanır.
LAN ve WAN Arasındaki Farklar
| Özellik | LAN | WAN |
|---|---|---|
| Kapsama Alanı | Küçük alanlar (bina, kampüs) | Geniş alanlar (şehirler, ülkeler) |
| Hız | Genellikle daha hızlı (1 Gbps, 10 Gbps) | Genellikle daha yavaş (Mb/sn ila Gbps arası) |
| Gecikme | Düşük gecikme | Yüksek gecikme (mesafeye bağlı olarak) |
| Yönetim | Daha kolay | Daha karmaşık ve zor |
| Teknoloji | Ethernet, Wi-Fi | MPLS, VPN, SD-WAN, uydu, fiber |
| Maliyet | Genellikle daha düşük | Genellikle daha yüksek |
| Güvenlik | LAN içinde daha kolay kontrol edilir | WAN’da ek güvenlik çözümleri gerektirir |
Sonuç
LAN ve WAN, modern ağ altyapılarında farklı amaçlar için kullanılır. LAN, genellikle küçük alanlardaki cihazları yüksek hızda birbirine bağlamak için kullanılırken, WAN geniş alanlardaki ağları birbirine bağlayarak veri iletişimini sağlar. WAN bağlantıları, LAN’a göre daha karmaşık, daha düşük hızlı olabilir; ancak çok daha geniş bir kapsama alanı sunar. WAN genellikle büyük şirketlerin, kamu kuruluşlarının ve global hizmet sağlayıcılarının tercih ettiği bir çözüm iken, LAN daha çok evler ve küçük ofislerde kullanılır.
