Bulut Bilişim

Basit olarak bulut bilişim; sunucu, depolama, ağ bileşenleri, yazılım gibi bileşenlerin internet üzerinden sağlanması demektir. Bu servisleri sunan firmalara da bulut sağlayıcılar denmektedir. Bulut servislerinin en önemli özellikleri; gereksinimlerinize göre kullandığınız kaynakların kolayca azaltılıp çoğaltılabilmesi, sadece kullandığınız hizmetler için, kullandığınız zaman ücret alınması ve tüm bu işlemleri kendinizin ayarlayabiliyor olmasıdır.  İlk başlarda sunucu, depolama ve ağ bileşenlerinin sağlanması ile başlayan bulut bilişim günümüzde veri tabanları, güvenlik çözümleri, büyük veri ve analiz, Iot gibi birçok alanda sağlanmaktadır. Bir firma için bütün bu yapılandırmaya ilk sahip olma maliyeti pahalı olduğu kadar, bu sistemleri yönetmek, ayakta tutmak için gereken maliyetler de yüksektir. Bulut bilişim gerektiği kadar kaynağı gerektiği zamanda kullanmanıza ve kullandığınız kadarının bedelini ödemenize olanak sağladığı için toplam maliyetinizi azaltmakta, fiziksel güvenlik, enerji gibi gereksinimleri sizin düşünmenize gerek olmadan çözmektedir.

Public (Genel)

Herkes tarafından kullanılabilen, size ait kaynakların bulut altyapı sağlayıcının bulunduğu ortamda herkes ile ortak tutulduğu, kaynaklarınızı yönetebildiğiniz ve SLA çerçevesinde hizmet garantisi sağlanabilen ortamdır.

Private (Özel)

Firma / kuruma özel tahsis edilmiş bulut servisidir. Bu hizmet türünde bulut ortamı fiziksel ve yazılım tabanlı olarak firma / kuruma özel çalışmaktadır. Özel bulut genellikle firmanızın kendi fiziksel yerleşiminde kurulmaktadır.

Hybrid (Hibrit)

Hem firma / kuruma özel tahsis edilmiş bulut ortamı bulunan hem dePublic (Genel) bulut ortamı hizmeti alınanayapıdır. Basitçe, muhasebe sunucunuz mevcut konumunda çalışmakta, e-posta ve yedekleme servislerini hizmet sağlayıcıdan aldığınız yapı bu tür yapıya örnek teşkil eder

Bulut bilişim, internet üzerinden çeşitli bilişim kaynaklarının (sunucular, depolama alanları, veritabanları, ağ bileşenleri, yazılım uygulamaları) sağlanması anlamına gelir. Geleneksel olarak fiziksel veri merkezlerinde bulunan altyapı ve uygulamaların, bulut hizmet sağlayıcıları tarafından yönetilen veri merkezleri aracılığıyla sunulmasıyla, işletmeler ve bireyler istedikleri zaman, ihtiyaç duydukları kaynaklara erişebilirler.

Bulut Bilişim Türleri

1. Hizmet Modellerine Göre:
   • Altyapı Hizmeti (IaaS – Infrastructure as a Service): Sunucular, depolama birimleri, ağ yapıları gibi altyapı kaynaklarını sanal ortamda kiralamanızı sağlar. Kullanıcılar, sanal makineleri yönetir ve ihtiyaca göre yapılandırır. Örnekler: Amazon Web Services (AWS), Microsoft Azure, Google Cloud Platform (GCP).
   • Platform Hizmeti (PaaS – Platform as a Service): Uygulama geliştirmek için gerekli platformu sağlar. Geliştiriciler, alt yapı ve işletim sistemi ayarlarıyla uğraşmadan doğrudan uygulama geliştirmeye odaklanır. Örnekler: Heroku, Google App Engine.
   • Yazılım Hizmeti (SaaS – Software as a Service): İnternet üzerinden erişilebilen ve bulut tabanlı uygulamaların kullanımına olanak tanır. Kullanıcılar herhangi bir yazılım yüklemesi veya yönetimi yapmaz. Örnekler: Google Workspace, Microsoft 365, Dropbox.
2. Dağıtım Modellerine Göre:
   • Özel Bulut (Private Cloud): Yalnızca belirli bir işletmeye veya kuruluşa ayrılmış bulut altyapısıdır. Genellikle daha yüksek düzeyde güvenlik ve kontrol sağlanır. Büyük organizasyonlar, hassas veriler için genellikle özel bulut kullanır.
   • Genel Bulut (Public Cloud): Bulut sağlayıcılarının herkese açık olarak sunduğu hizmetlerdir. Maliyet açısından daha uygun ve hızlı ölçeklenebilir çözümler sunar. Örnekler: AWS, Microsoft Azure, Google Cloud.
   • Hibrit Bulut (Hybrid Cloud): Hem özel hem de genel bulut hizmetlerinin birleştirilmesidir. Kritik veriler özel bulutta saklanırken, daha az hassas veriler genel bulutta barındırılabilir.
3. Topluluk Bulutu (Community Cloud): Ortak güvenlik, gizlilik ve uyum gereksinimlerine sahip birden fazla organizasyonun paylaştığı bir bulut altyapısıdır.

Bulut Bilişimin Avantajları

1. Esneklik ve Ölçeklenebilirlik:
   • İhtiyaca göre kaynakları artırıp azaltabilme olanağı sunar. Özellikle dönemsel olarak değişen iş yüklerinde bu özellik çok faydalıdır.
2. Maliyet Verimliliği:
   • Fiziksel sunucular, veri depolama ve altyapı yatırımları yapmaya gerek kalmadan sadece kullanılan kaynak kadar ödeme yapılır. Başlangıç maliyetleri düşük ve sürdürülebilir maliyet yönetimi sağlar.
3. Yedekleme ve Felaket Kurtarma:
   • Bulut hizmet sağlayıcıları, veri yedekleme, kurtarma ve iş sürekliliği için güçlü çözümler sunar. Veri kayıplarına karşı yüksek güvenlik sağlar.
4. Erişilebilirlik:
   • İnternet bağlantısı olan her yerden bulut hizmetlerine erişilebilir. Bu, uzaktan çalışma ve mobil cihazlar üzerinden iş yapma olanağını artırır.
5. Güncellemeler ve Bakım:
   • Bulut sağlayıcıları, altyapı ve yazılımların bakımını ve güncellemelerini kullanıcılar adına yapar, böylece işletmelerin bu tür teknik detaylarla ilgilenmesine gerek kalmaz.
6. Güvenlik:
   • Bulut sağlayıcıları genellikle güçlü güvenlik önlemleri (şifreleme, kimlik doğrulama, izleme vb.) sunar. Ancak güvenlik sorumluluğu genellikle kullanıcılar ve bulut sağlayıcıları arasında paylaşılır (shared responsibility model).

Bulut Bilişimin Dezavantajları

1. Bağımlılık (Vendor Lock-In):
   • Bulut hizmet sağlayıcısına bağımlı kalmak ve başka bir sağlayıcıya geçişin zor ve maliyetli olabilmesi.
2. Veri Gizliliği ve Güvenliği:
   • Verilerin üçüncü taraf bir sağlayıcıda tutulması, bazı sektörlerde regülasyonlara ve gizlilik politikalarına uyum açısından sorun yaratabilir. Örneğin, kişisel verilerin korunması yasaları (GDPR) gibi.
3. Bağlantı Sorunları:
   • Bulut hizmetlerine erişim, internet bağlantısına bağlıdır. Kesintiler veya düşük hızlarda hizmete erişimde aksaklıklar yaşanabilir.
4. Maliyet Kontrolü:
   • Özellikle büyük ölçekli kullanımda, kaynak tüketimi izlenmediğinde maliyetler hızla artabilir.

Bulut Bilişim Güvenliği

Bulut bilişimde güvenlik büyük bir önceliktir ve hem hizmet sağlayıcının hem de kullanıcının sorumlulukları vardır. Güvenlik önlemleri şu unsurları içerebilir:

• Veri Şifreleme: Hem veri aktarımı sırasında hem de depolama esnasında şifreleme yapılmalıdır.
• Kimlik ve Erişim Yönetimi (IAM): Bulutta erişim haklarının doğru yönetilmesi, kritik sistemlere sadece yetkili kişilerin erişebilmesini sağlar.
• İzleme ve Denetim: Bulut üzerindeki faaliyetlerin izlenmesi, olağandışı hareketlerin tespit edilmesi için önemlidir.
• Düzenli Yedekleme: Verilerin kaybına karşı düzenli yedeklemeler yapılmalı ve bu yedeklerin farklı lokasyonlarda tutulması sağlanmalıdır.

Bulut Bilişimin Geleceği

Bulut bilişim teknolojileri hızla gelişmeye devam ediyor ve yapay zeka (AI), makine öğrenimi (ML) ve nesnelerin interneti (IoT) gibi yeni teknolojilerle entegrasyonu, bulutun potansiyelini artırıyor. Özellikle çoklu bulut (multi-cloud) stratejileri, işletmelerin birden fazla bulut sağlayıcısını kullanarak daha fazla esneklik ve güvenlik elde etmelerini sağlıyor. Serverless (sunucusuz) mimariler de, uygulama geliştiricilerin altyapı yönetimi ile uğraşmadan kodlarını doğrudan bulutta çalıştırmalarına olanak tanıyor.

Bulut bilişim, işletmelerin hızla değişen teknoloji ortamında esnek, ölçeklenebilir ve maliyet verimli bir çözüm sunarak dijital dönüşüm süreçlerine büyük katkı sağlamaktadır.